Μέθοδος

Στον πρώτο πειραματικό αμπελώνα, εμβολιάστηκαν τέσσερις βιότυποι Ρομπόλας πάνω σε δύο διαφορετικά υποκείμενα. Αξιολογήθηκαν η απόδοση και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των οκτώ συνδυασμών εμβολίου-υποκειμένου. Στον δεύτερο πειραματικό αμπελώνα, αξιολογήθηκε η επίδραση της μειωμένης εδαφοκατεργασίας στις εδαφικές ιδιότητες σε σχέση με την πλήρη ακαλλιέργεια.

Ο πρώτος πειραματικός αμπελώνας έκτασης δύο στρεμμάτων εγκαταστάθηκε το 2012 στο κέντρο ενός μεγαλύτερου αμπελώνα στη θέση Λακωμάτια της περιοχής Ομαλών, μία κοιλάδα με ιδανικές εδαφοκλιματικές συνθήκες για την ανάπτυξη των ευγενών χαρακτήρων του οίνου ΠΟΠ «Ρομπόλα Κεφαλληνίας». Στόχος του πειράματος ήταν να μετρηθεί το αποτέλεσμα των συνδυασμών δύο παραγόντων (υποκείμενο και βιότυπος εμβολίου) πάνω στα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά του σταφυλιού. Το πειραματικό σχέδιο είναι «παραγοντικό σε τυχαιοποιημένες πλήρεις ομάδες», ένα σύνηθες και δοκιμασμένο πειραματικό σχέδιο.

Σχήμα 1. Παραγοντικό σχέδιο σε τυχαιοποιημένες πλήρεις ομάδες (randomized complete block design) στα Ομαλά Κεφαλονιάς. Κάθε πειραματική μονάδα (experimental unit) αποτελείται από 20 πρέμνα, 10 οριζόντια x 2 κατακόρυφα. Το σύμβολο «0» υποδηλώνει την αρχή και το τέλος κάθε ομάδας. Το σύμβολο «*» υποδηλώνει το υποκείμενο 1103 Paulsen ενώ το σύμβολο «+» υποδηλώνει το υποκείμενο Richter 110. Οι βιότυποι της Ρομπόλας V1 ως V4 κωδικοποιούνται χρωματικά ως εξής: Κόκκινο = V1, κίτρινο = V2, πράσινο = V3, λευκό = V4, μαύρο = δε χρησιμοποιήθηκε για μετρήσεις, γκρι = πρέμνα περιθωρίου, δε χρησιμοποιήθηκαν για μετρήσεις.

Ο δεύτερος πειραματικός αμπελώνας έκτασης 750 m2 εγκαταστάθηκε το 2012 στο αγρόκτημα του Ιονίου Πανεπιστημίου στο Αργοστόλι. Στόχος του πειράματος ήταν να μετρηθεί το αποτέλεσμα δύο παραγόντων (διαχείριση αυτοφυούς βλάστησης και ποικιλία) και των συνδυασμών τους πάνω στα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά του σταφυλιού και την ποιότητα του εδάφους. Εφαρμόστηκε το σχέδιο των υποδιαιρεμένων τεμαχίων (split plot), δηλαδή μισή λωρίδα γης με ένα επίπεδο διαχείρισης εδάφους και μισή με το άλλο.

 

Σχήμα 2. Πειραματικό σχέδιο υποδιαιρεμένων τεμαχίων (spit-plot design) το οποίο επαναλαμβάνεται σε τρεις ομάδες (blocks) στις εγκαταστάσεις του Ιονίου Πανεπιστημίου στο Αργοστόλι. Ο πρώτος παράγοντας είναι η διαχείριση της αυτοφυούς βλάστησης σε δύο επίπεδα: Μ1 = ακαλλιέργεια και Μ2 = συμβατική εδαφοκατεργασία. Ο δεύτερος παράγοντας είναι η ποικιλία σε 10 επίπεδα, V1 έως V10. Κάθε πειραματική μονάδα (experimental unit) αποτελείται από δύο διαδοχικά πρέμνα.

Το πρώτο επίπεδο διαχείρισης συνίσταται στην καταστροφή των αυτοφυούς βλάστησης με μηχανικό σκαλιστήρι (φρέζα) και ενσωμάτωση. Το δεύτερο συνίσταται στον τεμαχισμό της αυτοφυούς βλάστησης με χορτοκοπτικό μηχάνημα και εναπόθεση στο έδαφος ως εδαφοκάλυψη ώστε να παρεμποδίζει την ανάπτυξη νέας βλάστησης.

Καταρτίστηκαν χρονοδιαγράμματα καλλιεργητικών εργασιών για τους αμπελώνες για κάθε καλλιεργητική περίοδο, λαμβάνοντας υπόψη τον βιολογικό κύκλο της αμπέλου και τις συνήθεις πρακτικές καλλιέργειας στην αμπελουργική ζώνη. Οι καλλιεργητικές εργασίες περιλάμβαναν βασική λίπανση, χειμερινά και θερινά κλαδέματα (κλαδοκάθαρος, κλάδεμα καρποφορίας, κορυφολόγημα, βλαστολόγημα), έλεγχο αυτοφυούς βλάστησης με χορτοκοπτικό μηχάνημα, σκάλισμα και ξεβοτάνισμα, εδαφοκατεργασία, φυτοπροστασία και συγκομιδή (Σχ. 3–23).

 

Σχήμα 3. Βασική λίπανση στον αμπελώνα των Ομαλών: (α) ξελάκκωμα των πρέμνων και (β) διασκορπισμός του λιπάσματος θειϊκό καλιομαγνήσιο.

Σχήμα 4. Βασική λίπανση στον αμπελώνα των Ομαλών: (α) διασκορπισμός βιολογικού λιπάσματος σύνθεσης 10-4-3 και (β) σκάλισμα γύρω από το πρέμνο για ενσωμάτωση του λιπάσματος.

Σχήμα 5. (α) κλαδοκάθαρος στον αμπελώνα των Ομαλών: απομένουν τέσσερις επιλεγμένες κληματίδες οι οποίες αργότερα θα κλαδευτούν στους 3–4 οφθαλμούς και (β) κλαδοκάθαρος στον αμπελώνα του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Σχήμα 6. Κλάδεμα καρποφορίας στον αμπελώνα των Ομαλών: (α) κάθε κληματίδα κλαδεύεται στους 3–4 οφθαλμούς και (β) ο αμπελώνας μερικές ημέρες μετά το κλάδεμα.

Σχήμα 7. Κλάδεμα καρποφορίας σε πρέμνο Ρομπόλας στον αμπελώνα των Ομαλών.

Σχήμα 8. Κορυφολόγημα στον πειραματικό αμπελώνα των Ομαλών: (α) αφαιρείται ο επάκριος οφθαλμός του βλαστού μαζί με τα πρώτα τέσσερα φύλλα και (β) αποτέλεσμα κορυφολογήματος.

Σχήμα 9. Αποτέλεσμα κορυφολογήματος στον αμπελώνα των Ομαλών.

Σχήμα 10. Βλαστολόγημα στον αμπελώνα των Ομαλών.

Σχήμα 11. Βλαστολόγημα στον αμπελώνα των Ομαλών: Πλευρικά εκπτυσσόμενοι βλαστοί οι οποίοι πρέπει να αφαιρεθούν από τις κληματίδες.

Σχήμα 12. Βλαστολόγημα στον αμπελώνα των Ομαλών.

Σχήμα 13. Έλεγχος αυτοφυούς βλάστησης με χορτοκοπτικό μηχάνημα στον αμπελώνα των Ομαλών.

Σχήμα 14. Έλεγχος αυτοφυούς βλάστησης στον αμπελώνα του Ιονίου Πανεπιστημίου: (α) με χορτοκοπτικό μηχάνημα και (β) με ξεβοτάνισμα.

Σχήμα 15. Έλεγχος του πολυετούς αγροστώδους Stenotaphrum secundatum με ξεβοτάνισμα στον αμπελώνα του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Σχήμα 16. Έλεγχος αυτοφυούς βλάστησης με σκαλιστήρι στον αμπελώνα του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Σχήμα 17. Αποτέλεσμα απομάκρυνσης αυτοφυούς βλάστησης με σκαλιστήρι στον αμπελώνα του Ιονίου Πανεπιστημίου γύρω από (α) την ευρωπαϊκή άμπελο και (β) υποκείμενο αμπέλου 1103 Paulsen.

Σχήμα 18. Φυτοπροστασία αμπέλου στον αμπελώνα των Ομαλών με επίπαση με (α) θειϊκό χαλκό, (β) θείο.

Σχήμα 19. Φυτοπροστασία με θείο στον αμπελώνα των Ομαλών: (α) κατά την επίπαση και (β) μετά την επίπαση.

Σχήμα 20. Εδαφοκατεργασία (σκάλισμα) (α) για ενσωμάτωση της κοπριάς στον αμπελώνα των Ομαλών και (β) για έλεγχο της αυτοφυούς βλάστησης στον αμπελώνα του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Σχήμα 21. Συγκομιδή σταφυλών στον αμπελώνα των Ομαλών: (α) δοκιμή των ζυγών και (β) συγκομιδή των σταφυλών και τοποθέτησή τους στον ενδιάμεσο κάδο πριν το ζύγισμα.

Σχήμα 22. Συγκομιδή σταφυλών στον αμπελώνα των Ομαλών: (α) μεταφορά των σταφυλών από τον ενδιάμεσο κάδο στον κάδο του ζυγού και (β) συμπλήρωση του πίνακα με τη μάζα των σταφυλών κάθε πρέμνου.

Σχήμα 23. Συγκομιδή σταφυλών στον αμπελώνα των Ομαλών: (α) φόρτωση των τελάρων στο φορτηγό και (β) αποστολή της συγκομιδής στο οινοποιείο.

el